کلمات حکما :

حکیمی گفته : عاقل ده صفت دارد، پنج صفت ظاهر: سکوت، خوشخویی،فروتنی،راستگویی،وعمل نیک؛ و پنج صفت باطن:تفکر،عبرت گیری،خضوع،کوچک شمردن خویش، و یادمرگ.

دیگری گفته : ده صفت را خدا از ده کس خوش ندارد: بخل از توانگر،تکبر از فقیر،طمع از عالم، بی حیایی از زن، دنیا پرستی از پیر،تنبلی از جوان، تندخویی از سلطان، ترس از جنگجو، خودپسندی از زاهد، و ریاکاری از عابد.

لقمان به فرزندش گفته : پسرجان! حکمت ده هنر دارد: دلهای مرده زنده کند، درویش را در محفل سلاطین نشاند، بی مقدار را شرف بخشد، غلام راآزاد گرداند، غریب را جا دهد،نیازمند را توانگر نماید، بر شرف شریفان و عظمت بزرگان بیفزاید، از مال برتر است، امان از ترس است، زره میدان جنگ و سرمایه پرسود(هنگام صلح) است آنجا که هول و هراس رخ دهد حکمت در رفعش بکوشد، در پیمودن راه یقین دلیل راه است، و گاهی که جامه نباشد به جای لباس عیبها را بپوشد.

گویند: پادشاهی پنج نفر حکیم گرد آورد و دستور داد هریک سخن حکمت آمیزی بگوید. هر کدام دو مطلب حکیمانه گفتند که مجموع ده پند شد، یکی گفت : ترس از خدا امن است و امن از عذاب او کفر؛ ایمنی از خلق خدا آزادی است و ترس از آنان بردگی؛ دومی گفت : امید به خدا توانگری یی است که درویشی ندارد؛ و ناامیدی از او فقری است که بی نیازی ندارد؛ سومی گفت : اگر دل غنی شد و کیسه خالی ضرر ندارد،چنان که اگر قلب نیازمند بود کیسه پرسودی نبخشد؛ چهارمی گفت : سخاوتمند را غنای قلب جز توانگری نیفزاید، و تهی کیسه را غنای دل جز رنج ثمری ندهد؛ پنجمی گفت : گرفتن خیر اندک، از وا گذاشتن شر زیاد بهتر است؛ و واگذاشتن همه شرها از گرفتن خیر کم بهتر است؛(مطلب اول این حکیم درست نیست زیرا مسلماً وا گذاشتن شر زیاد از گرفتن خیر اندک بهتر است، بلکه عده ای در خیر و شر متساوی هم دفع ضرر را مقدم داشته اند).

حکیمی گفته : سرانجام دنیا زوال است، سرانجام زدگی مرگ است، سرانجام غذا مزبله است، عاقبت جمع مال حساب است، عاقبت آبادی ویرانی است، عاقبت ظالم عذاب است، آخر اجتماع پراکندگی است، پایان توبه آمرزش است پایان گناه خواری است، پایان زهد رضایت خداست، پایان هر موجود مرگ است به جز ذات مقدس خدا که هر چیز جز ذات او نابود شدنی است، فرمان به دست او و بازگشت همه به سوی او است.

افلاطون گوید : ده کس همیشه خوارند: بدهکار، سخن چین، دروغگو،حسود،عاشق،محتاج،طمعکار،اسیر،متهم و نادان.


برچسب‌ها: سخنان چهارده معصوم